احراز نخبگی یا استعداد برتر

جلسه: ۵۸۹ | تاریخ تصویب: ۱۴ شهریور ۱۳۸۵ | تاریخ ابلاغ: ۵ مهر ۱۳۸۵ | شماره مصوبه: ۱۵۳۲

آیین‌نامه احراز استعدادهای برتر و نخبگی

مقدمه:

به منظور تحقق بخشیدن به تاکید مقام معظم رهبری در «استفاده صحیح و مناسب از ظرفیت‌های علمی نخبگان در راستای توسعه همه جانبه کشور» و در اجرای ماده ۴ اساسنامه بنیاد ملی نخبگان درباره «تعریف نخبه و احراز استعدادهای برتر و نخبگی افراد» آیین نامه احراز استعدادهای برتر و نخبگی تصویب می‌شود. در این آیین نامه «بنیاد ملی نخبگان کشور» به اختصار «بنیاد» و دو وزارتخانه‌«علوم، تحقیقات و فناوری» و «بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به اختصار «وزارتین علوم و بهداشت» نامیده می‌شود.

ماده ۱ـ هدف منطقی کردن و تعریف شاخص‌های علمی، استانداردسازی معیارها و فرایندهای شناسایی و معرفی نخبگان و استعدادهای برتر هر بخش.

ماده ۲ـ تعریف نخبه و استعداد برتر

۲-۱. «نخبه» به استناد ماده ۴ اساسنامه بنیاد به فرد برجسته و کارآمدی اطلاق می‌شود که اثرگذاری وی در تولید و گسترش علم و هنر و فناوری و فرهنگ سازی و مدیریت کشور محسوس باشد و هوش، خلاقیت، کارآفرینی و نبوغ فکری وی در راستای تولید و گسترش دانش و نوآوری موجب سرعت بخشیدن به رشد و توسعه علمی و اعتلای جامعه انسانی کشور گردد.

۲-۲ـ «استعداد برتر» به فردی اطلاق می‌شود که به صورت بالقوه نخبه بوده ولی هنوز زمینه‌های لازم برای شناسایی کامل و یا بروز استعدادهای ویژه او فراهم نشده است.

تبصره ۱: تعاریف فوق شامل استعدادهای برتر و نخبگان بخشهای مختلف از قبیل علمی و فناوری، آموزشی، فرهنگی، اجتماعی، هنری و مدیریتی می‌باشد.

تبصره ۲: تعریف و شرایط احراز نابغگی و نحوه حمایت از نوابغ توسط بنیاد پیشنهاد و پس از تصویب هییت امناء به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌رسد.

تبصره ۳: استعداد برتر و نخبگی یک فرآیند پویا است و می‌بایست تداوم شرایط در دوره‌های زمانی مشخص در احراز نخبگی معیار قرار گیرد.

ماده ۳ـ فرایند احراز استعداد برتر و نخبگی در حوزه‌های مختلف

۱-۳ـ در تعیین و احراز شرایط نخبگی، فرآیندهای تعریف و تجربه شده توسط نهادهای برگزیننده ‌نخبگان هر بخش پذیرفته شده و با جهت گیری علمی و عقلایی سیاست‌های موجود هماهنگ و معیارهای وضع شده عنداللزوم تقویت و یا اصلاح می‌گردد.

۲-۳ـ آیین‌نامه‌های موجود برای تعیین بهترینها در بخش‌های مختلف با رویکرد تقویتی مورد اصلاح و تصویب بنیاد قرار خواهد گرفت.

ماده ۴ ـ شرایط احراز استعدادهای برتر و نخبگی افرادی که دارای یکی از ویژگی‌های زیر باشند، استعداد برتر یا نخبه شناخته می‌شوند.

۱-۴ـ برگزیدگان المپیادهای علمی معتبر داخلی و جهانی

الف) نفرات اول تا سوم المپیادهای معتبر جهانی و بین‌المللی دانش آموزی با تایید وزارت آموزش و پرورش به عنوان نخبه

ب) راه‌یافتگان مرحله نهایی المپیادهای معتبر جهانی بین‌المللی دانش آموزی با تایید وزارت آموزش و پرورش به عنوان استعداد برتر

ج) نفرات اول تا سوم المپیادهای معتبر بین‌المللی دانشجویی با تایید وزارتین علوم و بهداشت به عنوان نخبه

د) نفرات اول تا سوم المپیادهای معتبر علمی دانشجویی کشور با معرفی وزارتین علوم و بهداشت به عنوان استعداد برتر

هـ) نفرات اول تا سوم المپیادهای معتبر علمی دانش‌آموزی کشور با معرفی وزارت آموزش و پرورش به عنوان استعداد برتر

۲-۴. برگزیدگان از میان آزمونهای سراسری

الف) برگزیدگان از میان رتبه‌های برتر آزمون‌های سراسری مقطع کارشناسی از میان 100 نفر اول برای رشته‌های ریاضی و فیزیک، 50 نفر اول برای رشته‌های علوم تجربی، ۵۰ نفر اول برای رشته‌های علوم انسانی و ۲۰ نفر اول برای رشته‌های هنر به عنوان استعداد برتر

۳-۴. مخترعان و مکتشفان

الف) برگزیدگان مسابقات و جشنواره‌های علمی معتبر داخلی و خارجی از قبیل جشنواره بین‌المللی خوارزمی، جشنواره جوان خوارزمی و جشنواره علوم پزشکی رازی با معرفی وزارتین علوم و بهداشت و تایید بنیاد به عنوان استعداد برتر

ب) برگزیدگان از میان مخترعان و مکتشفان ایرانی که اختراع و اکتشاف آنان در مراجع ذیصلاح داخلی و یا خارجی به ثبت رسیده باشد به عنوان استعداد برتر (بنیاد تعیین کننده مراجع ذیصلاح است).

تبصره: جشنواره‌ها و مسابقات علمی با تایید وزارتین علوم و بهداشت و در موارد خاص با تایید بنیاد معتبر شناخته می‌شود.

۴-۴. دانش آموختگان برگزیدگان از میان نفرات اول دانش آموخته رشته‌های دانشگاهی (کارشناسی و بالاتر) داخل کشور و حوزه‌های علمیه (سطح یک و بالاتر) با معرفی «وزارتین علوم و بهداشت» و «مدیریت حوزه علمیه قم و خراسان» به عنوان استعداد برتر

۵-۴. برترین‌های مسابقات علوم قرآنی برگزیدگان نفرات اول تا سوم مسابقات معتبر قرآنی داخلی و بین‌المللی با تایید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان استعداد برتر تبصره: تشخیص اعتبار مسابقه با بنیاد است.

۶-۴ـ شخصیتهای برجسته علمی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور

الف) برگزیدگان از میان محققان ایرانی که بر اساس معیارهای موسسات معتبر اطلاعات علمی بین‌المللی و داخلی به لحاظ تعداد ارجاعات به مقالات آنها و یا سایر شاخص‌های مرتبط به عنوان پژوهشگران و دانشمندان ملی و بین‌المللی قرار گرفته‌اند، با معرفی وزارتین علوم و بهداشت به عنوان نخبه

ب) برگزیدگان از میان افرادی که برای حل مشکلات ملی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور راهکارهای مناسبی ارایه کرده‌اند و این راهکارها تجربه شده و نتایج حاصل از آن به تایید مراجع ذیربط رسیده باشد، با انتخاب بنیاد به عنوان استعداد برتر

ج) برگزیدگان از میان افرادی که در هر یک از رشته‌ها و گروه‌های علمی اعم از علوم انسانی و معارف اسلامی، علوم پایه، فنی مهندسی، پزشکی، کشاورزی و هنر، نظریه یا تیوری جدید ارایه کرده و از سوی مراجع معتبر ملی و بین‌المللی مربوطه، تاثیرگذار شناخته شده باشد به عنوان استعداد برتر (تشخیص مراجع معتبر با بنیاد است)

د) برگزیدگان از میان مولفان و مترجمان کتب، نویسندگان مقالات، واعظان و شاعران که آثار فاخر ایشان دارای نقش مهم و تاثیر ویژه در توسعه مرزهای دانش و فناوری یا تربیتی و اخلاقی در حوزه مربوط بوده است، به عنوان استعداد برتر (تشخیص مراجع معتبر با بنیاد است)

۷-۴. آفرینندگان آثار بدیع و ارزنده ادبی و هنری برگزیدگان از میان آفرینندگان آثار بدیع و ارزنده هنری در حوزه‌های موسیقی، نقاشی، هنرهای تجسمی، هنرهای نمایشی، معماری و غیره با معرفی مراجع معتبر و انتخاب بنیاد به عنوان استعداد برتر (تشخیص مراجع معتبر با بنیاد است)

۸-۴ـ اعضای هیات علمی دانشگاهها و موسسات پژوهشی و فناوری

الف) برگزیدگان از میان اعضای هیات علمی که در مراتب دانشگاهی کار ممتاز و شاخصی را انجام داده‌اند به عنوان استعداد برتر

ب) برگزیدگان از میان اساتید نمونه و ممتاز در سطح کشور براساس ضوابط وزارتین علوم و بهداشت به عنوان استعداد برتر

ج) برگزیدگان از میان پژوهشگران نمونه کشوری براساس ضوابط وزارتین علوم و بهداشت به عنوان استعداد برتر

۹-۴ـ مدرسین و محققین علوم حوزوی

الف) برگزیدگان از میان مدرسین حوزه‌های علمیه کشور که تدریس می‌نمایند، براساس ضوابط شورای عالی حوزه علمیه قم به عنوان استعداد برتر

ب) برگزیدگان از میان محققین برتر حوزوی با معرفی شورای عالی حوزه علمیه قم به عنوان استعداد برتر

تبصره ۱: در مواردی که برای «برگزیدگان» مرجع ذکر نشده است، مرجع گزینش بنیاد است.

تبصره ۲: بنیاد می‌تواند از میان برگزیدگان به عنوان «استعدادهای برتر» افرادی را به عنوان «نخبه» معرفی نماید.

ماده ۵: پیشنهاد استعداد برتر و نخبگی می‌تواند هم از سوی افراد واجد شرایط و هم از سوی نخبگان و استعدادهای برتر شناخته شده و هم از سوی نهادها و سازمانها به بنیاد صورت گیرد.

ماده ۶: نحوه حمایت از استعدادهای برتر و نخبگان و سایر موارد براساس آیین نامه‌ها و ضوابطی خواهد بود که مطابق بند 11 ماده 9 اساسنامه بنیاد توسط هیات امناء بنیاد ملی نخبگان پیشنهاد و به تصویب می‌رسد.

ماده ۷: موارد خاص و همچنین موارد پیش بینی نشده یا دارای ابهام در شرایط احراز استعدادهای برتر و نخبگی و مراجع تایید کننده بنا به تصویب هیات امنای بنیاد ملی نخبگان خواهد بود.

ماده ۸: این آیین نامه در ۸ ماده و ۷ تبصره در جلسه ۵۸۹ مورخ ۸۵/۶/۱۴ به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و هرگونه تغییر در مفاد آن منوط به پیشنهاد هیات امنای بنیاد ملی نخبگان کشور و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی خواهد بود.

 

مصوبات بنیاد ملی نخبگان برای المپیادی‌ها:

– مطابق نامه شماره ۱۵/۸۴۳۱ مورخ ۱۳۹۸/۰۶/۲۳ بنیاد ملی نخبگان، تمامی دارندگان مدال‌های طلا و نقره، جهت بهره‌مندی از تسهیلات، به این بنیاد معرفی می‌شوند.

– مطابق نامه شماره ۱۵/۱۰۲۶۷ مورخ ۱۳۹۸/۰۹/۰۵ بنیاد ملی نخبگان عضو ندارد و برگزیدگان به منظور بهره‌مندی از تسهیلات بنیاد ضروری است با مراجعه به سامانه اطلاعاتی بنیاد به نشانی www.sina.bmn.ir فعالیت‌های نخبگانی خود را در سامانه بارگذاری و ثبت کنند تا امکان بررسی درخواست آنان مطابق تسهیل مورد نظر فراهم شود.

– امتیازات مربوط به برگزیدگان المپیادهای دانش‌آموزی برای بهره‌مندی از تسهیلات بنیاد ملی نخبگان بر اساس نامه شماره ۱۵/۱۰۲۶۷ مورخ ۱۳۹۸/۰۹/۰۵ به شرح جداول زیر می‌باشد.

شیوه‌نامه بهره‌مندی دانش‌آموختگان برتر دانشگاهی از تسهیلات خدمت نظام وظیفه تخصصی

فعالیت‌های نخبگانی حداكثر امتیاز توضیحات
کارشناسی ارشد دکتری تخصصی
المپیاد علمی دانش‌آموزی جهانی طلا تا ۱۵۰ امتیاز تا ۱۵۰ امتیاز صرفاً امتیار بالاترین المپیاد در نظر گرفته می‌شود.
نقره تا ۱۲۰ امتياز تا ۱۲۰ امتياز
برنز تا ۱۰۰ امتياز تا ۱۰۰ امتياز
ملی طلا تا ۸۰ امتياز تا ۸۰ امتياز
نقره تا ۶۰ امتياز تا ۶۰ امتياز
برنز تا ۴۰ امتياز تا ۴۰ امتياز

 

شیوه‌نامه بهره‌مندی دانش‌آموختگان برتر فناور از تسهیلات خدمت نظام وظیفه تخصصی

فعالیت‌های نخبگانی حداكثر امتیاز توضیحات
کارشناسی کارشناسی ارشد دکتری تخصصی
المپیاد علمی دانش‌آموزی جهانی طلا تا ۲۵۰ امتیاز تا ۱۵۰ امتیاز تا ۱۵۰ امتیاز صرفاً امتیار بالاترین المپیاد در نظر گرفته می‌شود.
نقره تا ۱۷۵ امتياز تا ۱۲۵ امتياز تا ۱۲۵ امتياز
برنز تا ۱۲۵ امتياز تا ۱۰۰ امتياز تا ۱۰۰ امتياز
ملی طلا تا ۲۲۵ امتياز تا ۱۲۵ امتياز تا ۱۲۵ امتياز
نقره تا ۲۰۰ امتياز تا ۱۰۰ امتياز تا ۱۰۰ امتياز
برنز تا ۱۷۵ امتياز تا ۷۵ امتياز تا ۷۵ امتياز

 

شیوه‌نامه بهره‌مندی دانش‌آموختگان برتر ایرانی غیر مقیم از تسهیلات خدمت نظام وظیفه تخصصی

ردیف فعالیت‌های نخبگانی حداکثر امتیاز توضیحات
کارشناسی ارشد دکتری
۵ برگزیده آزمون المپیادهای علمی رتبه در آزمون کارشناسی (فقط یک آزمون) وزارت علوم/بهداشت از ۱۵۰ تا صفر امتیاز از ۱۵۰ تا صفر امتیاز تا رتبه‌ی ۱۰۰۰
رتبه در آزمون کارشناسی ارشد (فقط یک آزمون) وزارت علوم/بهداشت از ۷۵ تا صفر امتیاز از ۷۵ تا صفر امتیاز تا رتبه‌ی ۳۰
کسب رتبه در المپیادها و جشنواره‌های علمی (ملی و بین‌المللی) از ۱۵۰ تا ۵۰ امتیاز از ۱۵۰ تا ۵۰ امتیاز برحسب نوع المپیاد

 

شیوه‌نامه بهره‌مندی دانش‌آموختگان برتر دانشگاهی از تسهیلات دوره پسا دکتری (جایزه شهید دکتر چمران)

فعالیت‌های نخبگانی حداكثر امتیاز توضیحات
کارشناسی
المپیاد علمی دانش‌آموزی جهانی طلا تا ۱۲۰ امتیاز
نقره تا ۱۰۰ امتياز
برنز تا ۸۰ امتياز
ملی طلا تا ۶۰ امتياز
نقره تا ۴۰ امتياز
برنز تا ۲۰ امتياز

 

شیوه‌نامه بهره‌مندی دانش‌آموختگان برتر دانشگاهی از تسهیلات ادامه تحصیل در دوره دکتری تخصصی (جایزه شهید احدی)

فعالیت‌های نخبگانی حداكثر امتیاز توضیحات
کارشناسی
المپیاد علمی دانش‌آموزی جهانی طلا تا ۲۰۰ امتیاز
نقره تا ۱۵۰ امتياز
برنز تا ۱۰۰ امتياز
ملی طلا تا ۸۰ امتياز
نقره تا ۴۰ امتياز
برنز تا ۲۰ امتياز

 

شیوه‌نامه بهره‌مندی دانش‌آموختگان برتر دانشگاه از تسهیلات جذب در نهادهای فناورانه (جایزه شهید تهرانی مقدم)

فعالیت‌های نخبگانی حداكثر امتیاز توضیحات
کارشناسی کارشناسی ارشد دکتری تخصصی
المپیاد علمی دانش‌آموزی جهانی طلا تا ۱۸۰ امتیاز تا ۱۵۰ امتیاز تا ۱۲۰ امتیاز
نقره تا ۱۶۰ امتياز تا ۱۳۰ امتياز تا ۱۰۰ امتياز
برنز تا ۱۴۰ امتياز تا ۱۱۰ امتياز تا ۸۰ امتياز
ملی طلا تا ۱۲۰ امتياز تا ۹۰ امتياز تا ۶۰ امتياز
نقره تا ۱۰۰ امتياز تا ۷۰ امتياز تا ۴۰ امتياز
برنز تا ۹۰ امتياز تا ۶۰ امتياز تا ۲۰ امتياز

 

شیوه‌نامه حمایت از دانش‌آموختگان برتز دانشگاهی

فعالیت‌های نخبگانی حداكثر امتیاز توضیحات
کارشناسی کارشناسی ارشد دکتری تخصصی
المپیاد علمی دانش‌آموزی جهانی طلا تا ۱۸۰ امتیاز تا ۱۵۰ امتیاز تا ۱۲۰ امتیاز
نقره تا ۱۶۰ امتياز تا ۱۳۰ امتياز تا ۱۰۰ امتياز
برنز تا ۱۴۰ امتياز تا ۱۱۰ امتياز تا ۸۰ امتياز
ملی طلا تا ۱۲۰ امتياز تا ۹۰ امتياز تا ۶۰ امتياز
نقره تا ۱۰۰ امتياز تا ۷۰ امتياز تا ۴۰ امتياز
برنز تا ۹۰ امتياز تا ۶۰ امتياز تا ۲۰ امتياز

 

شیوه‌نامه پشتیبانی از فعالیت‌های علمی و فرهنگی دانشجویان مستعد تحصیلی کشور

فعالیت‌های نخبگانی حداكثر امتیاز توضیحات
کارشناسی کارشناسی ارشد دکتری تخصصی
المپیاد علمی دانش‌آموزی جهانی طلا ۱۰۰۰ ۲۰۰ ۱۰۰ در مقطع کارشناسی امتیاز با ضریب ۲۵ درصد در سال. از زمان شروع مقطع، به‌طور سالیانه کاهش می‌یابد. (در مقطع كارشناسي‌ارشد و دکترین ضریب امتیاز زمانی لحاظ نمی‌شود)
نقره ۹۰۰ ۱۵۰ ۸۰
برنز ۸۰۰ ۱۲۰ ۶۰
ملی طلا ۷۰۰ ۱۰۰ ۵۰
نقره ۵۰۰ ۸۰ ۴۰
برنز ۳۰۰ ۶۰ ۳۰